Budowa bez transportu pionowego nie istnieje – wymagania bezpieczeństwa
| 21.03.2023 |Wykonaniu każdego obiektu budowlanego towarzyszy transport pionowy. Na mniejszych inwestycjach wykorzystywane są maszyny przeładunkowe, w tym żurawie przejezdne. Na dużych obiektach kubaturowych i przemysłowych są to żurawie wieżowe, pracujące w złożonych systemach kolizyjnych niejednokrotnie na wysokościach około 300m.
Transport materiałów w miejsce wbudowania to krwiobieg budowy przez cały okres jej realizacji. Dla sprawnego i bezpiecznego przebiegu tychże operacji ważne jest wzajemne skoordynowanie obowiązków wynikających z przepisów BHP, z ustaw Prawo Budowlane, Kodeks Pracy i z Rozporządzenia Ministra Przedsiębiorczości i Technologii w spawie BHP przy obsłudze żurawi wieżowych i szybkomontwalnych.*
Transport materiałów w miejsce wbudowania to krwiobieg budowy przez cały okres jej realizacji. Dla sprawnego i bezpiecznego przebiegu tychże operacji ważne jest wzajemne skoordynowanie obowiązków wynikających z przepisów BHP, z ustaw Prawo Budowlane, Kodeks Pracy i z Rozporządzenia Ministra Przedsiębiorczości i Technologii w spawie BHP przy obsłudze żurawi wieżowych i szybkomontwalnych.*
Foto: Michał Wasilewski
Podział odpowiedzialności w takim układzie prawnym jest złożony. Jego stronami są : Zamawiający usługę oraz Dostawca żurawia, reprezentowanymi w praktyce odpowiednio przez Kierownika budowy oraz służby serwisowe i operatora żurawia. Każda ze stron pełni bardzo istotną rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa poczynając od doboru żurawia, jego montażu, przez organizacji pracy w tym właściwe wyposażenie osób i sprzętu, jego stan techniczny, po ewentualną ewakuację w sytuacjach awaryjnych i demontaż.
Jako że transport ładunków na placu budowy z samej swojej istoty jest operacją niebezpieczną, zespoły eksperckie Porozumienia dla Bezpieczeństwa w Budownictwie (PBB) i Stowarzyszenia Żurawi Wieżowych (SZW) traktując to priorytetowo wypracowały zestaw wymagań stanowiący załączniki do umów ramowych na świadczenie omawianych usług , które zaakceptowane zostały przez stosowne gremia decyzyjne. Opisują one obowiązki i zobowiązania tak Zamawiającego jak i Dostawcy usług tj. właściciela żurawia. To bardzo ważny dokument dla całego rynku obejmującego usługi świadczone za pomocą żurawi wieżowych. Generalni wykonawcy zrzeszeni w PBB stosują te wymagania wobec wszystkich dostawców, nawet tych niezrzeszonych w SZW. Podobniej jak właściciele żurawi przyjęli ten załącznik BHP do wszystkich umów, również dla wykonawców spoza sygnatariuszy Porozumienia dla Bezpieczeństwa w Budownictwie. Biorąc powyższe pod uwagę można ocenić, że przyjęte rozwiązania oddziałują na więcej jak 80% rynku budowlanego w kraju.
Powstałe dokumenty bazują na wspomnianych wyżej przepisach ale uwzględniają również wieloletnią praktykę i doświadczenia przy doskonaleniu przebiegu eksploatacji żurawi na budowach nakierowanych na BHP zebrane przez obie Strony.
Ostatecznie powstałe dokumenty przyjęły formę jak niżej:
I. Obowiązki dostawcy usług
Zapewnienie wyposażenia żurawia zgodnie z wymaganiami określonymi w Rozporządzeniu*.
Dostarczenie Kierownikowi Budowy przed rozpoczęciem świadczenia usług Instrukcji ewakuacji z kabiny żurawia uwzględniającej:
- wzór instrukcji obowiązującej w PBB;
- dokumenty i informacje przekazane przez Kierownika Budowy;
- warunki techniczne żurawia.
Dostarczenie Kierownikowi Budowy charakterystyk technicznych i użytkowych żurawia oraz aktywne wsparcie Kierownika Budowy lub innej uprawnionej osoby ze strony Zamawiającego w opracowaniu pełnej instrukcji bezpieczeństwa prac transportowych uwzględniającej tak standardowe jak i specyficzne warunki i okoliczności występujące na budowie.
Opracowanie Instrukcji pracy żurawia w warunkach kolizyjnych na podstawie przekazanego uprzednio przez Kierownika Budowy planu zagospodarowania i włączenie jej do dokumentacji odbioru żurawia przez UDT.
Zapewnienie iż operator obsługujący żuraw będzie posiadał:
- wymagane przepisami prawa aktualne uprawnienia;
- stosowne badania i orzeczenia lekarskie dopuszczające do wykonywania zawodu operatora żurawi, w tym badania psychotechniczne, która mogą zostać udostępnianie do wglądu wyłącznie z zachowaniem regulacji Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dn. 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (Dz.U.UE.L. z 2016r. Nr 119 – RODO).
Prowadzenie książki dyżurów zgodnie z wymaganiami § 14.ust.1 i 2 Rozporządzenia.*
Prowadzenie wszelkich prac w tym montażowych i demontażowych żurawia, jego przeglądów, konserwacji i napraw w oparciu o wymagania określone przez producenta żurawia, przepisy prawa, regulacje UDT i inne obowiązujące, a także prowadzenie i przechowywanie wymaganej dokumentacji.
Określenie (imię, nazwisko tel. adres e-mail) osoby do koordynowania pracy operatora/operatorów żurawi z ramienia dostawcy żurawi wskazanej do kontaktów z Kierownictwem Budowy.
W przypadku konieczności zmiany operatora zarówno z inicjatywy Zamawiającego jak i Dostawcy niezbędne jest zachowanie takiego wyprzedzenia czasowego, aby możliwe byłoby przeprowadzenie szkolenia informacyjnego oraz spotkania koordynacyjnego hakowych i sygnalistów z operatorem – co potwierdzone powinno być stosownym zapisem.
Wyposażenie kabiny operatora w elementy określone w §20 pkt 2)-6) Rozporządzenia*.
Przed montażem i demontażem żurawia dostawca dostarczy do Kierownika Budowy Instrukcję bezpiecznego wykonywania robót.
Wyposażenie operatora w podstawowe środki ochrony indywidualnej:
- hełm z paskiem podbródkowym;
- obuwie klasy S3;
- kamizelka ostrzegawcza w 2 klasie intensywnej widzialności dla osób wykonujących montaż, demontaż i konserwację zgodnie z IBWR. W przypadku wymagań specjalnych wynikających z planu BIOZ wyposażenie dodatkowe dostarcza Zamawiający.
Zlecanie czasu pracy operatora żurawia zgodnie z Rozporządzeniem*.
Współpraca z Kierownictwem Budowy w zakresie kontroli przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym podejmowanie adekwatnych działań wobec operatorów, którym udowodniono wykonywanie lub zgłoszenie gotowości do pracy w stanie pod wpływem alkoholu lub narkotyków i innych środków odurzających.
Niezwłoczne zastąpienie operatora, którego praca została wstrzymana z uwagi na udokumentowany, niewłaściwy sposób jej wykonywania zagrażający bezpieczeństwa osób wykonujących prace na terenie budowy oraz osób trzecich.
II. Zamawiający usługi zobowiązany jest do:
Zamawiający wykona Instrukcję bezpieczeństwa prac transportowych na podstawie informacji (zgodnie z pkt 3 obowiązków dostawcy usług) przekazanych przez Dostawcę oraz przekaże Dostawcy informacje do sporządzenia Instrukcji ewakuacji i Instrukcji pracy żurawia w warunkach kolizyjnych.
Wskazania osób wykonujących zadania sygnalistów i hakowych. Zapewnienie im radiowej łączności z operatorem oraz widocznego wyróżniającego ich oznakowania.
Wyznaczenia koordynatora prac transportowych odpowiedzialnego za nadzór i koordynację nad tymi pracami.
Przeprowadzenia szkolenia informacyjnego i zapoznanie się z wymaganymi prawem instrukcjami dot. transportu pionowego.
Wprowadzenia działań i rozwiązań określonych w instrukcjach przygotowanych przez Dostawcę, niezbędnych dla zapewnienia bezpieczeństwa prowadzenia prac transportowych.
Organizacji terenu budowy w zakresie przejść i dojść do stanowisk pracy oraz utrzymanie ich w stanie umożliwiającym operatorowi bezpieczne przemieszczanie się do miejsca wejścia na żuraw oraz pozwalające na bezpieczne prowadzenie akcji ratunkowej lub ewakuacyjnej.
Planowania i realizacji ćwiczeń w zakresie ewakuacji operatora z kabiny żurawia.
Organizacji spotkań koordynacyjnych z udziałem operatora oraz hakowych i sygnalistów celem szczegółowego zapoznania z planem zagospodarowania terenu budowy, omówienia wymagań bezpieczeństwa, obowiązków oraz zasad współpracy i sposobu realizacji zadań.
Umożliwienia dostępu do placu budowy dla pracowników Dostawcy wykonujących obsługę serwisową i innych wskazanych do współpracy na zasadach określonych w Planie BIOZ.
Umożliwienia Dostawcy wynajęcia pomieszczenia socjalnego dla pracowników lub wskazanie miejsca ustawienia kontenera socjalnego dostarczonego na teren budowy przez Wykonawcę.
Podjęcia działań organizacyjnych w celu zapewnienia czasu pracy operatorów zgodnego z Rozporządzeniem*.
Ponieważ ważne są szczegóły, przez Strony przyjęte zostały również opracowane wspólnie dokumenty realizacyjne tj. procedury i instrukcje przywołane w załącznikach.
Taki stan rzeczy zapewnia partnerską współpracę w zakresie bezpieczeństwa i został dobrze przyjęty przez kierownictwo kontraktów i stronę dostawców żurawi.
Inicjatorzy, autorzy i stosujący przyjęte rozwiązania żywią nadzieje, że zaproponowane rozwiązania przyczynią się do ograniczenia wypadkowości w procesach technologicznych na budowach z udziałem żurawi wieżowych, jak również będą stanowiły bazę dla doskonalenia tych procesów w oparciu o zdobywane doświadczenia oraz coraz nowocześniejsze rozwiązania techniczne powstające w omawianym obszarze.
*Rozporządzenie Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 22 października 2018 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze żurawi wieżowych i szybkomontujących. (Dz.U. z 2018 r. poz. 2147).
Źródło informacji: PDK OIIB