Sadzimy drzewka owocowe – najlepsze odmiany i podkładki
| 5.03.2024 |Przy wyborze drzewek musimy kierować się kilkoma zasadami: wybieramy ulubioną odmianę, sprawdzamy na jakiej podkładce została zaszczepiona i szukamy dla niej zapylacza. Odpowiednio przygotowujemy podłoże, sadzimy, podlewamy i czekamy na owoce.
O co chodzi z podkładkami?
Podkładki, to odporne na mróz i choroby jabłonie, grusze, pigwy, czereśnie i śliwy, na których sadownicy szczepią szlachetne odmiany jabłek, grusz, śliw, czereśni, wiśni, moreli i brzoskwiń.
Na działkach warto sadzić drzewa szczepione na podkładkach karłowych, ponieważ poradzą sobie z suszą i skąpymi opadami. Drzewa na podkładkach karłowych mają bowiem słabszy, bo płytki system korzeniowy i dlatego łatwo pobierają wodę z podlewania, skąpych opadów i z rosy. Ale ponieważ korzenie są słabsze, takie drzewka wymagają podpór.
A zapylacze?
Nie każda odmiana jest samopylna i dlatego potrzebuje innej odmiany, kwitnącej w tym samym terminie. Dlatego przy zakupie drzewek należy zapytać sprzedawcę, co do siebie pasuje.
Samopylne są brzoskwinie. Z wiśni odmianami samopylnymi są: Łutówka, Kelleris 16 i Northstar.
Samopylne śliwy to: Węgierka Zwykła, Jerozolimka, Renkloda Ulena i Cacańska Lepotica.
Najlepsze podkładki do ogrodów i na działki dla jabłoni:
M 26 – podkładka półkarłowa – szczepione na niej jabłonie dorastają do 5-6 m. Jest odporna na mróz i posiada niewielkie wymagania glebowe. Szczepione na niej drzewa wchodzą w okres owocowania w 3. roku uprawy i plonują bardzo obficie. Podkładka tworzy słaby system korzeniowy, dlatego drzewka wymagają podpór i palikowania. Podkładka M-26 polecana jest głównie dla odmian o słabej lub umiarkowanej sile wzrostu min.: Szampion, Lobo, Gala, Delikates, Idared, Cortland czy Paulared.
Dla LOBO zapylaczami są: Idared lub Gloster.
Dla odmiany GALA zapylaczem jest James Grive.
Dla odmiany DELIKATES zapylaczami są: Lobo lub Szampion.
Dla IDARED zapylaczami są: Gloster lub Lobo.
Dla CORTLAND zapylaczem jest Jonatan lub Idared.
Dla POULARED zapylaczem jest James Grive, Gloster lub Lobo.
P 60 – to podkładka półkarłowa, charakteryzująca się dużą odpornością na mróz i małymi wymaganiami glebowymi. Szczepione na niej jabłonie dobrze się ukorzeniają i dają obfite plony, jednak wymagają podpór i palikowania. Podkładka P 60 jest polecana głównie do rozmnażania odmian słabo rosnących, np. Szampion.
Dla odmiany SZAMPION zapylaczami są: Lobo lub Delikates.
P 22 – podkładka karłowa odporna na mróz i z małą podatnością na choroby. Podkładka posiada wysokie wymagania w stosunku do podłoża – musi być żyzne i dostatecznie wilgotne. Na podkładce P 22 poleca się szczepić głównie odmiany silnie rosnące, jak np.: Cortland, Jonagold, Gloster, Honeygold, Red Boskoop.
Zapylaczami dla HONEYGOLD są: Gala, Cortland lub James Grive.
Zapylaczami dla RED BOSKOP są: Lobo, Gloster lub James Grive.
Zapylaczamu dla JONAGOLD są: James Grive, Gloster lub Gala.
Malling 9 (M 9) – karłowa podkładka dla jabłoni – drzewa dorastają do 3-4 m wys. Nie jest podatna na choroby, a szczepione na niej drzewka wcześnie wchodzą w okres owocowania, bo w 2-3 roku po posadzeniu. Każdego roku jabłonie owocują bardzo obficie. Drzewka wymagają podpór i palikowania, gdyż podkładka tworzy stosunkowo słaby system korzeniowy. Podkładka nadaje się też do uprawy jedynie na glebach żyznych i dostatecznie wilgotnych, gdyż jej słaby system korzeniowy jest wrażliwy na suszę. Nie jest też dostatecznie odporna na mróz. Polecana głównie do rozmnażania odmian silnie rosnących, np. Ligol, Jonagold, Gloster, Honeygold, Red Boskoop, Elstar, Gala, Jester i Golden Delicious.
Zapylaczami dla odmiany LIGOL są: Gala, Gloster lub James Grive.
Zapylaczami dla odmiany ALVA są: Delikates lub Ligol.
Zapylaczami dla ELSTAR są: Golden Delicious lub Gloster.
Zapylaczami dla GOLDEN DELICIOUS są: Lobo, James Grive lub Cortland.
Trudno polecić konkretną odmianę, bo każdy kieruje się swoim smakiem. Wymienione są takie, które zawsze się udają. Ale i tak warto uprawiać stare odmiany.
Podkładki dla grusz:
Grusza kaukaska jest mało podatna na brunatną plamistość, tolerancyjna na wirusy, ale wrażliwa na guzowatość korzeni i wytrzymała na mróz. Jest podkładką rozmnażaną z nasion i silnie rosnącą. Drzewa szczepione na niej późno wchodzą w okres owocowania.
Pigwa A (MA) pochodzi z Francji, jest średnio wytrzymała na mróz i słaborosnąca. Negatywnie reaguje na uszlachetnianie odmianami porażonymi przez wirusy. Drzewa na niej wcześnie wchodzą w okres owocowania, dobrze plonują, ale wymagają podpór.
Pigwa S1 pochodzi z Polski, jest mniej podatna na zarazę ogniową. Jest bardziej wytrzymała na mróz niż pigwa A. Jest podkładką wegetatywną o wzroście zbliżonym do pigwy A. Wadą jest długi okres wegetacji. Ma duże wymagania glebowe. Wymaga stosowania podpór.
Polecane odmiany:
Faworytka (inna nazwa: Klapsa) – owoce osiągają dojrzałość zbiorczą około połowy sierpnia.
Gruszki mają grubą, lekko błyszczącą zielonkawożółtą skórkę, z brązowo-czerwonym, rozmytym, punktowym rumieńcem i zielonymi, drobnymi przetchlinkami. Szerokie, jajowate, symetryczne owoce są duże lub bardzo duże i wyrównane co do wielkości (9×7 cm), osiągają masę ponad 200g. Ich bardzo smaczny miąższ jest żółtawobiały, soczysty, drobnoziarnisty, masłowaty. Zapylacze: Bera Bosca, Bera Hardego, Bonkreta Williamsa, Red Bonkreta Williamsa.
Generał Leclerc wchodzi w okres owocowania stosunkowo wcześnie, plonując obficie i regularnie. Rodzi duże lub bardzo duże, jajowate owoce, pokryte prawie w całości brązowomiodowym, atrakcyjnym ordzawieniem, z drobnoziarnistym, delikatnym, soczystym, aromatycznym, kwaskowatosłodkim i smacznym miąższem. Zapylacze: Bonkreta Williamsa, Komisówka, Konferencja, Red Bonkreta Williamsa.
Komisówka wchodzi w okres owocowania późno, dając corocznie umiarkowanie obfite plony. Rodzi duże, szerokojajowate owoce, pokryte słabym, pomarańczowoczerwonym rumieńcem, z masłowym, aromatycznym, soczystym i zdaje się najsmaczniejszym ze wszystkich grusz miąższem. Wymaga gleb żyznych, głębokich i ciepłych. Dojrzewa w połowie października. Jest częściowo samopylna (owoce mogą być zniekształcone), Zapylacze: Bera Bosca, Bera Hardego, Bonkreta Williamsa, Dobra Ludwika, Faworytka, Józefinka, Konferencja, Komisówka, Lipcówka Kolorowa, Red Bonkreta Williamsa.
Konferencja bardzo wcześnie wchodzi w okres owocowania, plonując niezwykle obficie, raczej corocznie. Rodzi wydłużone, stożkowe, zielone owoce z widocznym ordzawieniem i z bardzo słodkim, soczystym, nieco aromatycznym i masłowym miąższem. Samopylna częściowo (owoce mogą być zniekształcone). Zapylacze: Bera Bosca, Bera Hardego, Bonkreta Williamsa, Dobra Ludwika, Faworytka, Komisówka, Lipcówka Kolorowa.
Lipcówka Kolorowa – owocowanie rozpoczyna w 4-5 roku po posadzeniu, owocuje bardzo obficie, ale przemiennie. Odmiana dość wrażliwa na mróz i całkowicie odporna na parcha. Najlepiej rośnie i owocuje, gdy jest szczepiona na gruszy kaukaskiej. Na podkładce z pigwy rośnie słabo. Dojrzewa od połowy do ostatniej dekady lipca. Zapylacze: Faworytka, Bera Bosca, Konferencja, Bonkreta Williamsa.
Lukasówka rośnie silnie, owocowanie rozpoczyna w 4-5 roku po posadzeniu, owocuje średnio obficie, ale corocznie. Jest wrażliwa na mróz i na parcha. Najlepiej rośnie i owocuje szczepiona na podkładce z odwirusowanej pigwy (daje też większe i ładniejsze owoce). Najlepiej rośnie na glebach dostatecznie wilgotnych i żyznych. Dojrzewa na przełomie września i października. Jest Samopylna częściowo – owoce mogą być zniekształcone. Zapylacze: Bera Bosca, Bera Hardego, Bonkreta Williamsa, Dobra Ludwika, Esperena Pańska, Faworytka, Konferencja, Krzywka, Lipcówka Kolorowa, Pstrągówka, Red Bonkreta Williamsa, Żołnierz.
Podkładki dla drzewek czereśni i wiśni:
Czereśnia ptasia to podkładka rozmnażana generatywnie przez nasiona. Nasiona pozyskuje się z przypadkowych drzew, przez co jest mocno zawirusowana. Jest wrażliwa na drobną plamistość, na guzowatość korzeni i na raka bakteryjnego. Charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem genetycznym. Odmiany czereśni szczepione na tej podkładce późno wchodzą w okres owocowania, bo dopiero w 6-8 roku po posadzeniu. Jest dość odporna na mróz, wystarczająco odporna na suszę.
Antypka to podkładka rozmnażana przez nasiona, stosowana głównie dla wiśni z powodu niezgodności z niektórymi odmianami czereśni. Jej nasiona zbierane są z przypadkowych drzew i w dużym procencie są zawirusowane, co jest przyczyną niezgodności z odmianami czereśni. Antypka jest podkładką mało podatną na guzowatość korzeni.
Gisela5 to podkładka słabo rosnąca wyhodowana w Niemczech. Podobnie jak PHL wymaga rozmnażania „in vitro’’. Przyspiesza wejście drzew w okres owocowania, a drzewa na tej podkładce są o ok. 40% mniejsze niż na czereśni ptasiej.
Polecane odmiany wiśni:
Groniasta z Ujfehertoi (inna nazwa: Groniasta) owocuje bardzo obficie, ale nieregularnie, gdyż wcześnie kwitnie i niekiedy kwiaty są uszkadzane przez wiosenne przymrozki. Trzeba posadzić ją w miejscu słonecznym i osłoniętym od wiatru. Wiśnia ta wchodzi w okres owocowania w 2-3 roku po posadzeniu. Jest odmianą częściowo samopylną. Tworzy duże owoce o czerwonej skórce i czerwonym miąższu. Owoce dojrzewają w drugiej połowie lipca, doskonale nadają się do bezpośredniego spożycia oraz na przetwory i do mrożenia. Jest mało podatna na raka bakteryjnego oraz drobną plamistość liści drzew pestkowych. Średnio wrażliwa na moniliozę. Odmiana jest w pełni odporna na mróz. Zapylacze: Koral, Łutówka, Nefris. Wiśnia Groniasta z Ujfehertoi jest również częściowo samopylna.
Kerezer dość obficie owocuje, owoce są duże, bardzo smaczne. Drzewo rośnie silnie i daje odrosty korzeniowe, które powtarzają cechy. Liście duże, błyszczące, pąki liściowe długie, ostro zakończone. Zapylacze: Nefris, Heimanna Konserwowa, Wołyńska, Łutówka.
Sokówka posiada małe, kuliste, prawie czarne owoce, o ciemnoczerwonym, niezbyt soczystym, dość jędrnym, kwaskowatym i nieco cierpkim, smacznym miąższu, barwiące na ciemnoczerwono. Pestka owoców jest mała, prawie kulista. Owoce osiągają dojrzałość zbiorczą w połowie lipca. Nadają się na konfitury, kompoty i nalewki. Drzewa rosną silnie.
Szklanka Ursynowska – tworzy drzewa o umiarkowanej sile wzrostu i kulistych koronach. Jasnoczerwone, dość duże owoce ciemnieją pod koniec dojrzewania. Ich kremowy miąższ jest soczysty, słodko-kwaśny i bardzo smaczny. Plonuje obficie każdego roku na początku lipca.
Łutówka, Nefris i Nord Star są samopylne.
Polecane odmiany czereśni:
Vega – drzewa o silnym wzroście, wcześnie rozpoczynające owocowanie. Plonujące obficie i regularnie. Owoce dość duże (7-8 g). Skórka owocu żółta, pokryta jasnoczerwonym rumieńcem. Miąższ średnio soczysty, chrząstkowy. Dojrzałość zbiorczą osiągają w 4 tygodniu dojrzewania czereśni, co zwykle wypada w drugiej połowie czerwca. Zapylacze: Van, Sam, Schneidera Późna, Hedelfińska.
Burlat – Drzewo rośnie bardzo silnie. Jest średnio wytrzymałe na mróz, a dość odporne na raka bakteryjnego. W okres owocowania wchodzi stosunkowo wcześnie, plonując obficie i regularnie. Daje duże, szerokosercowate, purpurowoczerwone owoce, z soczystym, słodkim i aromatycznym miąższem. Są podatne na pękanie w czasie deszczu. Zapylacze: Van, Vega, Hedelfińska, Büttnera Czerwona.
Van – odmiana deserowa i przerobowa. Wcześnie wchodzi w okres owocowania. Owocuje obficie, regularnie. Owoce duże, jasnoczerwone, w pełnej dojrzałości ciemnoczerwone. Miąższ soczysty, bardzo smaczny. Zbiór: 5-6 tydzień dojrzewania czereśni, pierwsza połowa VII. Odmiana średnio wytrzymała na mróz i na przymrozki. Zapylacze: Büttnera Czerwona, Hedelfińska, Kordia.
Rivan – drzewo rośnie średnio silnie. Jest czereśnią bardzo wytrzymałą na mróz, oraz odporną na choroby. Owoce są średniej wielkości, sercowate. Skórka ciemno-czerwona, w pełni dojrzałości, prawie czarna, atrakcyjna. Miąższ ciemno-czerwony, lekko chrząstkowaty, smaczny. Odmiana dojrzewa już w pierwszym tygodniu dojrzewania czereśni. Znakomicie nadająca się do uprawy amatorskiej. Zapylacze: Vega, Burlat.
Podkładki dla drzewek śliw:
Siewka ałyczy jest najczęściej stosowana w produkcji drzewek śliw. Drzewa rosną na niej silnie i późno wchodzą w okres owocowania. Tworzy silny system korzeniowy.
Siewki Węgierki Wangenheima rosną słabiej od ałyczy o około 25-35%. Drzewa na tej podkładce wcześniej wchodzą w okres owocowania i obficie plonują. Wymagają gleb o ustabilizowanych stosunkach wodnych.
Polecane odmiany śliw:
Ruth Gerstetter – dojrzewa w lipcu, owocuje obficie, owoce są fioletowe i owalne, słodko cierpkie. Zapylacze: Renkloda Althana, Renkloda Ulena.
Węgierka Dąbrowicka – odmiana średniowczesna, deserowa i przetwórcza. Rodzi średniej wielkości, kulistoowalne, ciemnogranatowe owoce z obfitym niebieskim nalotem i smacznym miąższem, łatwo odchodzącym od pestki. Dojrzewa w połowie sierpnia. Zapylacze: Cacańska Lepotica, Cacańska Najbolja, Cacańska Rodna, Cacańska Rana, Empress, Herman, Ruth Gerstetter.
Cacańska Najbolja – odmiana średniowczesna, deserowa i przetwórcza. Plonuje corocznie i bardzo obficie. Rodzi duże lub bardzo duże, owalnocylindryczne, granatowe owoce ze smacznym miąższem, dobrze odchodzącym od pestki. Dojrzewa pod koniec sierpnia. Zapylacze: Cacańska Lepotica, Ruth Gerstetter, Cacańska Rana, Earliblue, Oneida, Opal, Valor, Węgierka Dąbrowicka.
Renkloda Zielona – rodzi małe (20–25 g), kuliste, żółtawozielone owoce. Miąższ owoców zielonożółty, soczysty, zwięzły, słodki bardzo smaczny. Owoce zaczynają dojrzewać w trzeciej dekadzie sierpnia. Nie w pełni dojrzałe owoce przeznaczane są na kompoty. Dojrzałe nadają się do bezpośredniego spożycia. Zapylacze: Jefferson, Kirka, Renkloda Althana, Królowa Wiktoria, Węgierka Zwykła.
Renkloda Ulena to samopylna odmiana średniowczesna, deserowa i przetwórcza. Rodzi duże lub bardzo duże, złocistożółte owoce, o bardzo smacznym miąższu, słabo odchodzącym od pestki. Jest to jedna z najpopularniejszych i niezawodnych renklod. Dojrzewa na początku sierpnia.
Węgierka zwykła to odmiana samopylna, późna, deserowa i przetwórcza. Owocuje regularnie i obficie. Owoc średni lub mały, skórka granatowa, pokryta jasnym nalotem. Miąższ żółty, średnio soczysty, dobrze odchodzący od pestki. Dojrzałość zbiorcza – połowa września.
Węgierka wczesna i Wangenheima, Cacańska Rana, Renkloda Ulena są samopylne.
Do szczepienia brzoskwiń stosuje się siewkę Rakoniewicką, siewkę brzoskwini mandżurskiej, siewkę brzoskwini syberyjskiej (Siberian C). W niektórych szkółkach brzoskwinie szczepi się na podkładkach wegetatywnych: śliwa Brompton, śliwa Saint Julien A (lubaszka), śliwa GF 655/2.
Mandżurska – charakteryzuje się wysoką wytrzymałością na mróz. Dobrze się zrasta z uprawianymi w Polsce odmianami brzoskwiń. Drzewa na nich szczepione rosną słabiej, o ok. 10–15%, niż na brzoskwini Rakoniewickiej.
Rakoniewicka – drzewa szczepione na podkładce Rakoniewickiej silnie rosną. Uprawiane w Polsce odmiany brzoskwiń dobrze się z nią zrastają. Rakoniewicka charakteryzuje się wysoką wytrzymałością na mrozy, odpornością na raka bakteryjnego, guzowatość korzeni i leukostomozę, lecz wykazuje zmienność cech morfologicznych i plonów.
Brzoskwinie są samopylne. Polecane odmiany to:
Harnaś – odmiana wczesna, deserowa. Wytrzymała na mróz. Plonuje obficie, rodząc średniej wielkości, kuliste owoce, pokryte jaskrawoczerwonym rumieńcem, o smacznym miąższu dobrze odchodzącym od pestki. Dojrzewa pod koniec lipca.
Inka – odmiana średniowczesna, deserowa i przetwórcza. Dostatecznie wytrzymała na mróz. Owoce ładne i duże. Skórka omszona, ciemnożółta z dużym rumieńcem. Miąższ średnio zwięzły, bardzo soczysty, łatwo odchodzi od pestki. Dojrzewa pod koniec sierpnia.
Red Heaven – odmiana średniowczesna, deserowa, przetwórcza. Rodzi duże, kuliste owoce, złocistożółte, pokryte jaskrawoczerwonym rumieńcem, z żółtopomarańczowym, słodkokwaskowatym, soczystym miąższem, dobrze odchodzącym od pestki. Dojrzewa w połowie sierpnia.
Saturn – odmiana późna, deserowa. Jest wytrzymała na mróz. Daje dość duże owoce (45-60g), płaskie, kremowe, w znacznej części pokryte czerwonym rumieńcem o słodkim miąższu, całkowicie odchodzącym od pestki. Dojrzewa w drugiej połowie sierpnia.
Suncrest – odmiana późna, deserowa, jedna z najcenniejszych. Owoce kuliste, o średniej masie 120-180 g, Skórka twarda, żółta, pokryta ceglastoczerwonym rumieńcem. Miąższ jasnopomarańczowy, mięsisty, zwięzły. Dojrzewa na początku września.