Współczesne budownictwo jednorodzinne w dużym stopniu staje się energooszczędne, a czasami bywa pasywne. Te nowoczesne rozwiązania, spełniające wyśrubowane normy i cechujące się jasno określonymi współczynnikami, mają swoje uzasadnienie, bo zapobiegają stratom ciepła w domu. Im mniejsze są te straty, tym większy komfort cieplny i mniejsze zapotrzebowanie na energię cieplną, a co za tym idzie – niższe koszty eksploatacyjne i koszty utrzymania budynku. Jak uniknąć strat ciepła w domu?

W domach jednorodzinnych największy udział w stratach ciepła mają: okna zewnętrzne, wentylacja, ściany zewnętrzne i dach. Dlatego niezbędna jest właściwa izolacja cieplna okien, drzwi balkonowych i zewnętrznych, ścian, dachów, stropów oraz podłóg. Jeśli nie mamy pewności, czy firma budowlana wszystkie prace wykonała właściwie, albo wydaje nam się, że w domu, w którym już mieszkamy, występują ubytki ciepła, warto zdecydować się na badanie budynku kamerą termowizyjną, które wskaże, gdzie są tego przyczyny. Badanie to najlepiej przeprowadzić od połowy października do połowy kwietnia, a zatem nadchodzi na nie odpowiednia pora.

Kluczowe znaczenie okien

Inwestycja w okna dobrej jakości jest jedną z najważniejszych w procesie budowy domu i nie warto na niej oszczędzać. Szacuje się, że w domu wyposażonym w standardowe okna, „ucieka” od 25 procent do aż 30 procent energii, dlatego warto wybrać takie, które w dużo większym stopniu zapobiegną stratom ciepła: energooszczędne lub pasywne (w przypadku okien pasywnych współczynnik Uw musi wynosić mniej niż 0,85 W/m2K, ale z praktyki budowlanej wynika, że na takie okna decyduje się niewielkie grono inwestorów, ponieważ jest to droższa inwestycja).

Jednak już za sześć lat, począwszy od 2021 roku wszystkie nowo budowane budynki będą odpowiadać restrykcyjnym wymogom energooszczędności, jakie obowiązują np. w Niemczech. W przypadku budynków jednorodzinnych poziom wskaźnika zapotrzebowania na energię EPH+W ma zostać obniżony do zaledwie 70 kW/m2/rok. W związku z tym obecny maksymalny dopuszczalny współczynnik przenikania ciepła dla okna Uw=1,3 W/m2K zostanie zmniejszony do poziomu odpowiadającego budownictwu niskoenergochłonnemu – zaledwie Uw=0,9 W/m2K. Niektórzy producenci szybko dostrzegli konieczność wprowadzenia zmian i na rynku już można kupić okna spełniające te parametry.

Docieplenie budynku jest niezbędne

Dziś trudno wyobrazić sobie nowo budowany dom, w którym inwestor świadomie rezygnuje z docieplenia. O zaletach systemów dociepleń nikogo nie trzeba specjalnie przekonywać, ale żeby budynek został odpowiednio zabezpieczony przed stratą ciepła, docieplenie powinno zostać wykonane produktami wysokiej jakości przez ekipę z doświadczeniem i kwalifikacjami. Zdecydowanie największe znaczenie mają tu właściwości użytego styropianu, który na rynku występuje w kilku odmianach, i umiejętność jego przyklejenia do ściany. Biorąc pod uwagę współczynnik przewodzenia ciepła, obecnie najlepszym produktem jest styropian grafitowy, który cechuje się najniższym współczynnikiem dzięki dodaniu do polistyrenu grafitu. Mimo że jest droższy, styropian ten wybiera  coraz większe grono inwestorów, ale nadal nie jest masowy.

Po wprowadzeniu zmian, o których wspomniano wyżej, od 2021 roku standardową grubością dla styropianu o współczynniku przenikania ciepła 0,040

(W/mK) będzie 20 cm. Ten sam opór cieplny można uzyskać właśnie przy zastosowaniu styropianu grafitowego o grubości 16 cm. Dzięki temu ściana jest cieńsza, ale ma taki sam efekt izolacyjny.

Szczególnie ważna jest precyzyjna izolacja tych newralgicznych miejsc, które – z pozoru „niewinne” – narażają budynek na ucieczkę ciepła. Są to: wieniec, cokoły, połączenie balkonu ze stropem w otoczeniu drzwi, ościeżnice wokół okien i drzwi oraz np. miejsce umocowania balustrady na balkonie.

Izolacja fundamentów i dachu

Duże straty ciepła wynikają także z niewystarczająco ocieplonych fundamentów i dachu. Warto o tym pamiętać już podczas pierwszych prac budowlanych i wykonując izolację przeciwwodną fundamentów, wykonać także izolację termiczną, nawet jeśli budynek jest niepodpiwniczony. Wykorzystuje się do niej stropian styrodurowy, dużo twardszy i bardziej wytrzymały niż zwykłe płyty styropianowe. Dzięki izolacji termicznej można znacząco zmniejszyć wpływ niskich temperatur na fundamenty oraz wewnętrzną część domu.

Ciepło w dużej ilości ucieka również przez połacie dachowe i bez większego znaczenia jest tu fakt, czy dom został pokryty dobrej jakości dachówką czy blachodachówką. Odpowiednio wykonana izolacja dachu musi łączyć się w sposób ciągły z ociepleniem ścian i stropu nad poddaszem, gdyż w przeciwnym przypadku wystąpią tzw. mostki termiczne, przez które ciepło i tak będzie uciekać. Izolacja powinna być dwuwarstwowa i wynosić  minimum 30 cm. Dla domów energooszczędnych zalecana jest izolacja o grubości 40 cm.

Wentylacja z odzyskiem ciepła

Strat ciepła można uniknąć decydując się na założenie w domu rekuperacji, czyli domowej instalacji wentylacyjnej z odzyskiem ciepła. Rekuperacja daje około jednej wymiany powietrza na godzinę, usuwając z domu zużyte powietrze o nieprzyjemnej, uciążliwej woni, np. z łazienki czy kuchni. Jej dużą zaletą jest to, że w zimie bez dodatkowego dogrzewania wprowadza do domu świeże powietrze o temperaturze niewiele niższej od temperatury panującej w domu, natomiast w lecie utrzymuje pomieszczenia w odpowiedniej świeżości bez konieczności otwierania okien. Rekuperacja utrzymuje praktycznie taką samą temperaturę we wszystkich pomieszczeniach niezależnie od kondygnacji, na której jest ono położone.

Zapobiegnięcie utratom ciepła jeszcze na etapie budowy poprzez montaż okien o odpowiednich parametrach, docieplenie budynku, właściwa izolacja termiczna dachu i fundamentów pozwala znacząco zwiększyć komfort cieplny w domu i obniżyć koszty jego utrzymania.