Zabezpieczenia stosowane przed upadkiem z wysokości, podczas prac wykonywanych na rusztowaniach
| 3.10.2016 |Nieprawidłowości w zakresie BHP , które występują na placach budowy, stwarzają istotne zagrożenie dla zdrowia i życia pracowników. Najczęściej spotykane zaniedbania dotyczą sposobu zagospodarowania placu budowy, niesprawnych maszyn i urządzeń budowlanych, nieodpowiednio zabezpieczonych i ustawionych rusztowań oraz źle prowadzonych prac na wysokościach.
Jak podają statystyki, w sektorze budownictwa ma miejsce najwięcej wypadków przy pracy, z czego większość przypada w udziale pracom prowadzonym na wysokościach. Niektóre z nich wynikają z nieuwagi pracowników, inne są wynikiem nieprawidłowości, które nigdy nie powinny wystąpić. W celu ograniczenia liczby wypadków związanych z pracami na wysokościach, Państwowa Inspekcja Pracy rozpoczęła kampanię pod nazwą „Bezpieczeństwo pracy w budownictwie – upadki, pośliźnięcia”, która realizowana jest pod hasłem „Szanuj życie! Bezpieczna praca na wysokości”. Głównym założeniem kampanii jest zwiększenie w społeczeństwie świadomości, jakie zagrożenia związane są z pracą w budownictwie, z zwłaszcza pracami na wysokościach. Jej celem jest ograniczenie liczby wypadków, jakie zdarzają się w budownictwie. Kampania zakłada promocję stosowania środków ochrony zbiorowej, czyli między innymi pomostów roboczych, balustrad i siatek bezpieczeństwa, oraz tam, gdzie nie ma takiej możliwości, wykorzystywanie środków ochrony indywidualnej.
Środki ochrony zbiorowej
Obowiązkiem pracodawcy, który zleca pracownikowi wykonywanie pracy na wysokości, jest wyposażenie stanowiska pracy w środki ochrony zbiorowej. Ich przeznaczeniem jest jednoczesna ochrona grupy ludzi przed zagrożeniami, jakie występują w środowisku podczas prowadzenia prac wysokościowych. Środki ochrony zbiorowej to rozwiązania techniczne stosowane w pomieszczeniach pracy, maszynach oraz innych urządzeniach. Dla rusztowań, będą to przede wszystkim siatki ochronne oraz siatki bezpieczeństwa, a także balustrady. Szczegóły dotyczące budowy samych balustrad definiuje § 15 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Pacy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy z póżn. zm. (tekst jednolity DZ. U. z 2003 r., nr 169, poz. 1650), a zasady ich montażu normy:
- PN-M-47900-2:1996 Rusztowania stojące metalowe robocze – Rusztowania stojakowe z rur;
- PN-EN 12811-1:2007 Tymczasowe konstrukcje stosowane na placu budowy – Część 1: Rusztowania – Warunki wykonania i ogólne zasady projektowania.
Zgodnie z przytoczonym wcześniej aktem prawnym, balustrada powinna się składać z:
- deski krawężnikowej o wysokości 0,15 m;
- poręczy ochronnej zamieszczonej na wysokości 1,1 m.
Powstała, wolna przestrzeń pomiędzy deską krawężnikową a poręczą, powinna zostać wypełniona w sposób, który zabezpieczy pracowników przed upadkiem z wysokości. W praktyce, najczęściej montuje się dodatkową poręcz pośrednią. Jeśli jednak warunki wykonywanych prac na wysokości nie pozwalają na zastosowanie balustrad, konieczne jest zapewnienie innych skutecznych środków ochrony pracowników, które zabezpieczą przed upadkiem z wysokości. Środki te, powinny zostać dostosowane do rodzaju i warunków wykonywanej pracy. Mowa tu o stosowaniu miejscowych rozszerzeń pomostów roboczych, czyli tzw. konsol, a jeśli zachodzi kolizja z pracą na rusztowaniu – środków ochrony indywidualnej, takich jak szelki bezpieczeństwa z linką, amortyzatorem i zatrzaśnikiem (sprzęt alpinistyczny stosowany w alpinizmie przemysłowym). Należy jednak zaznaczyć, że środki ochrony indywidualnej powinny być stosowane jedynie wtedy, jeśli nie można uniknąć lub wystarczająco ograniczyć zagrożeń za pomocą środków ochrony zbiorowej. Zmiany wprowadzone do przepisów wykonawczych nadają priorytet stosowania środków ochrony zbiorowej nad środkami indywidualnymi. Każdy pracodawca, na podstawie ogólnych zasad, które dotyczą zapobiegania wypadkom oraz chorobom związanym z pracą, zobowiązany jest realizować obowiązek zapewnienia pracownikom bezpieczeństwa i higieny pracy m.in. poprzez:
- stosowanie nowych rozwiązań technicznych,
- nadawanie priorytetu środkom ochrony zbiorowej przed środkami ochrony indywidualnej.
Środki ochrony indywidualnej
Pod pojęciem tym kryje się wszelki sprzęt noszony lub trzymany przez pracownika, który ma na celu jego ochronę przed jednym lub większą liczbą zagrożeń spowodowanych występowaniem niebezpiecznych lub szkodliwych czynników w środowisku pracy. W praktyce, środki ochrony indywidualnej, w przypadku, gdy prowadzone są prace na wysokościach to profesjonalny sprzęt alpinistyczny, w tym:
- uprzęże, w tym szelki bezpieczeństwa i pasy biodrowe,
- linki bezpieczeństwa,
- urządzenia samohamowne,
- amortyzatory,
- inne środki, takie jak urządzenia samozaciskowe, linki pomocnicze itp.
Przykład tego, jak wyglądają środki ochrony indywidualnej, można zobaczyć na stronie http://protekt.com.pl/index.php?page=kategoria. Wymóg stosowania takich zabezpieczeń dotyczy w szczególności prac wykonywanych na rusztowaniach.